اخبار و رویدادها

معمار اندیشه در پژوهش‌های تاریخی‌‌فرهنگی جنگ/ دفاع مقدس

مستند

معصومه رامهرمزی، نویسنده و پژوهشگر، به مناسبت پانزدهم خردادماه، زادروز استاد علیرضا کمری، نوشتاری را در اختیار خبرگزاری ایبنا قرار داده است که بخشهایی از آن را میخوانیم: استاد علیرضا کمری ازجمله بزرگان و چهرههای پرکاری است که سهم بسزایی در مطالعات فرهنگی و خاصه مطالعات جنگ / دفاع مقدس دارد. با وجود کمالگرایی استاد در طرح مباحث نظری که معمولاً افق دور و آرمانی را ترسیم میکند، اما هیچگاه با نگاه انتزاعی به جنگ نپرداخته است. شاید به همین دلیل است که در میان آثار نظریهپردازانهای همچون اثر نشان، پویۀ پایداری، تاریخنگری و تاریخنگاری جنگ ایران و عراق، کتابهایی واقعگرایانه و روایی همچون نامههای فهیمه و حرمان هور دیده میشود. این کتابها به هر صاحب اندیشهای گوشزد میکنند که جنگ را امثال فهیمه بابائیانپور و علیرضا احدی معنا کردند و اساس مطالعات فرهنگی و پژوهشی جنگ، شناخت «انسان جنگ» و یافتن نسبت او با این پدیدۀ تاریخی و اجتماعی است. صبر و حوصلۀ استاد در پاسخدهی به پرسشهای مراجعان حتی با وجود فاصلۀ علمی با آنان، تلاش برای توانمندسازی پرسشگران، ارائۀ ایده و روش به نمایندگان مراکز و متولیان همایشهای علمی، نظارت بر تدوین و نگارش پژوهشهای جنگ اعم از پایاننامههای دانشجویی و مقالات مستقل، تنها بخشی از تلاشهای ایشان در طی سالهای اخیر است. انتخاب و استمرار چنین روشی که پایبندی به آن برای شخصیت پرمشغلهای چون علیرضا کمری کار سادهای نیست و عرف جامعه نیز بر این منوال پیش نرفته است، از نگاه خاص و آگاهانۀ ایشان به موضوع حکایت میکند. چنین بهنظر میرسد که استاد ریشۀ خلأ تئوریک موجود در ادبیات جنگ را وجود مشکلات موجود در مباحث پژوهشی جنگ دانسته و چارۀ اصلی تحول و تکامل فعالیتهای تحقیقاتی را در اهتمام جدی مجموعهها و محققان به اندیشهورزی و تفکر میداند. این موضوع بهنظر، ساده و شدنی اما درواقع دشوار و کمی دیریاب است.

 

سه رویکرد اصلی در حوزۀ شعر انقلاب 

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نادر بختیاری، شاعر و موسیقیدان، در آستانۀ برگزاری هفتمین هفتۀ هنر انقلاب و معرفی چهرۀ سال هنر انقلاب در پاسخ به اینکه چقدر شعر انقلاب در سالهای اخیر جریانساز عمل کرده است، گفت: اگر بخواهم بهطور مشخص دربارۀ شعر انقلاب صحبت کنم، باید بگویم که ما صاحب جریانی به نام شعر انقلاب هستیم که سه شاخصۀ مهم دارد. یکی از آنها اشعاری است که به واقعۀ انقلاب اسلامی ایران مربوط است و به مسائلی میپردازد که در 22 بهمن سال 57 اتفاق افتاد. وی ادامه داد: دومین شاخصه و جریان، اشعاری است که به دفاع مقدس و محور مقاومت و همچنین مسائل پیوستهای نظیر موضوع مدافعان حرم میپردازد که در سالهای اخیر با عنوان شعر مقاومت شناخته میشود. بختیاری شعر آئینی را سومین جریان از شعر انقلاب یاد و اضافه کرد: شاخصۀ دیگری از شعر انقلاب، اشعار مربوط به اهل بیت(ع) است که اگرچه قبل از انقلاب هم وجود داشته، اما وقتی در زیرمجموعه شعر انقلاب قرار میگیرد، نضج مییابد. درواقع این نوع شعر در فضای جدیدتر مرتبط با انقلاب اسلامی و مسائل بینالمللی شکل و ویژگیهای جدیدی به خود گرفته است.

 

اختصاص گرنت به کتاب دفاع مقدس

علیرضا نوریزاده، معاون کمیته ناشران خارجی نمایشگاه کتاب تهران، در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، از ورود ویژه گرنت به حوزۀ کتابهای دفاع مقدس خبر داد و اضافه کرد: از مدتها پیش فراخوان حمایت گرنت از کتابهای دفاع مقدس را منتشر کرده و از ناشران خواستهایم تا طبق الزامات گرنت کتابهای مناسب این حوزه را برای بهرهمندی از گرنت معرفی کنند، اما متأسفانه تاکنون ناشران حوزه دفاع مقدس به این مهم توجه جدی نداشتهاند. نوریزاده از تصویب 10 عنوان کتاب دفاع مقدس در شورای گرنت خبر داد و گفت: شش عنوان از این کتابها منتشر شده و امیدواریم تا بتوانیم برای این 10 عنوان یکجا رونمایی برگزار کنیم. وی لبنان و سوریه را به عنوان دو کشور پیشتاز در حوزۀ انتشار کتابهای دفاع مقدس ایران معرفی کرد و یادآور شد: ناشران ترک نیز اخیراً به ادبیات دفاع مقدس ایران علاقه نشان داده و دو ناشر ترک درخواست کردهاند که ما کتابها را معرفی کنیم. در حال حاضر منتظر انتخاب و پاسخ آنها هستیم. نوریزاده ادامه داد: بین 10 تا 20 درصد بودجه گرنت برای کتابهای دفاع مقدس اختصاص خواهد یافت، اما همانطور که گفتم، ورود کتاب دفاع مقدس به شورای گرنت اندک
است.

دومین جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، آئین پایانی «دومین جایزۀ کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» سهشنبه ۳۰ فروردین ماه ۱۴۰۱ در مجموعۀ فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد.

 

برگزیدگان و شایستگان تقدیر:

اسناد و پژوهشهای اسنادی

  اثر برگزیده قدر مطلق یک توطئه: کودتای نقاب به روایت اسناد، تألیف شاداب عسگری و اسماعیل قمریانمعمره، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی‏

 

تاریخ شفاهی

  اثر برگزیده مسجد رهبر: تاریخ شفاهی مسجد کرامت، تألیف مرتضی انصاریزاده، مصاحبه: احمد عسگری، حسن سلطانی و سیدمحمدامیر احمدیطباطبایی، تهران: راهیار‏

 اثر شایسته تقدیر: به رنگ صبر: خاطرات خانم فاطمه صدر، بهکوشش فاطمه نقوی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر‏

 

تحقیقات و پژوهشهای تاریخی

  اثر برگزیده ایران در فرایند انقلاب: امام خمینی و چالش سنت و مدرنیته، تألیف سیدمصطفی تقویمقدم، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران (پژوهشکدۀ تاریخ معاصر)‏

  اثر شایسته تقدیر دو کتاب زیر بهصورت مشترک انتخاب شدند:

  سند انتخاب: روایتی از برگزیدن رهبری انقلاب اسلامی بعد از امام خمینی (۱۳۶۲ـ۱۳۶۸)، تألیف محسن سام، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ‏

  انقلاب اسلامی در اردبیل، تألیف رجب ایزدی و رحیم نیکبخت، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ‏

 

خاطرات، زندگینامه و شرححالنویس

  اثر برگزیده: سلوکی در پروا: گذری بر حیات سیاسی و اجتماعی آیتالله حاج شیخ هادی باریکبین، تألیف مسعود آتشگران، تهران: سورۀ مهر‏

 

مستندنگاری

  اثر شایسته تقدیر ایام سبزوار، تحقیق اسماعیل هاشمآبادی و محمد اصغرزاده، تدوین محمود شمآبادی، محمد کیخسروی و ابوالفضل رضایی، تهران: راهیار‏

 

پاسداشت چهرههای درگذشته

  مرحوم حسن شایانفر، جریانشناس بصیر و خالق مجموعه «نیمهپنهان» در افشای عوامل نفوذ

  مرحوم سیدهادی خسروشاهی، مورخ فرزانه و کوششگر فعال در معرفی نهضتها و جریانهای انقلابی در جهان اسلام

  مرحوم روحالله حسینیان، روحانی مبارز و انقلابی و خالق آثاری در زمینۀ مبارزات مرجعیت شیعه در تاریخ معاصر

  مرحوم علیاکبر رنجبر کرمانی، مترجم و محقق انقلابی و جهادگر در عرصۀ تبیین در مقابله با پهلویستایی

 مرحوم علی سلیمانی، هنرمند متعهد و مردمی و کوششگر در عرصۀ معرفی کتابهای حوزۀ انقلاب اسلامی.

 

بخش جنبی

  مورخ پیشکسوت در حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی، سید جلالالدین مدنی کرمانی

  پژوهشگر و منتقد در حوزۀ آثار و اسناد تاریخ انقلاب اسلامی، عباس سلیمینمین

  ناشر آثار حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت

 

بینالمللی شدن جایزه کتاب دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، عباس بایرامی، رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس دربارۀ برنامههای در دست اقدام این سازمان و خبرهایی که حاکی از تحول جدی در برگزاری بیستمین دورۀ جایزۀ کتاب دفاع مقدس در سال جاری است گفت: پس از سپری شدن ۱۹ دوره از جایزه کتاب دفاع مقدس که اختتامیه آخرین دوره در ۱۸ اسفند سال گذشته برگزار شد، هر چه به بستر کار نگاه میکنیم، میبینیم تمام جریان مقاومتی که در کشورهای خاورمیانه و حتی سایر کشورهای درگیر با استکبار و تروریسم بینالمللی شکل گرفته، برگرفته از فرهنگ مقاومت دفاع مقدس ایران بوده و امروز به عینه شاهدیم که مدافعان جبهه اسلامی در کشورهایی نظیر سوریه و لبنان با الگوپذیری از همین فرهنگ و ادبیات است که در مقابل جنگافروزیهای آمریکا و دشمنان اسلام ایستادهاند. بایرامی در ادامه افزود: سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس با هدف جهانی شدن فرهنگ دفاع مقدس و تکمیل رسالت خود در تبیین این فرهنگ قصد دارد در بیستمین دورۀ برگزاری جایزۀ کتاب دفاع مقدس بخش بینالملل را ایجاد کرده و زمینۀ مشارکت نویسندگان دیگر کشورها به ویژه بخش مقاومت اسلامی در این رویداد مهم را فراهم کند.

 

اولین کنگره ناشران دفاع مقدس


رحیم مخدومی، رئیس هیئت مدیرۀ مجمع ناشران دفاع مقدس در گفتوگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس با اشاره به فعالیتهای گسترده این مجمع در ماههای اخیر اظهار داشت: اقدامات خوبی در راستای حمایت از ناشران دفاع مقدس در سال گذشته انجام شد که کماکان استمرار خواهد داشت و ازجمله آنها برنامۀ نمایش و فروش کتاب در یک استان با عنوان «به یاد من باش» بود که برای اولین بار در استان تهران به صورت نمایشگاههای کوچک محلی اجرا شد و جزو برنامههای پرطرفدار در حوزه ادبیات دفاع مقدس محسوب میشود. مخدومی از برنامه ویژه این مجمع در خردادماه سال جاری خبر داد و عنوان کرد: برای اولین بار توسط این مجمع «کنگرۀ ناشران دفاع مقدس» با حضور ناشران فعال در حوزۀ دفاع مقدس هم زمان با سالروز آزادسازی خرمشهر برگزار خواهد شد. وی افزود: این کنگره با هدف هماندیشی ناشران دفاع مقدس و بررسی مسائل مربوط به آنها برگزار میشود.

 

نقد و بررسی دیوان استاد مؤید

به گزارش خبرگزاری فارس، بیست ویکمین جلسه نقد کتابهای عاشورایی با موضوع بررسی دیوان اشعار ولایی استاد سیدرضا مؤید با حضور محمدرضا سنگری رئیس هیئت علمی اندیشکده هیئت در محل این اندیشکده برگزار شد. سنگری در این نشست مجموعه دیوان استاد موید را کتابی ارزشمند دانست و از او بهعنوان پیر زندهدل عاشورایی یاد کرد و گفت: این دیوان، سرودههای ارزشمندی است که در سه جلد توسط سید جواد هاشمی تربت سامانیافته است. سنگری خاطرنشان کرد: ویژگی اول سرودههای استاد مؤید این است که شعر را متناسب با مخاطب هیئت سروده است، تراز آن نه شعر فرازمند، نه شعر نازل است، گرچه نمونه بسیار درخشان دارد که تراز آن را در سرودهای متفاوت قرار میدهد.

 

معادل خارجی عبارت بومی «دفاع مقدس»

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبری توانا، نشست هماندیشی ترجمۀ آثار دفاع مقدس در حاشیه سیوسومین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با حضور سردار علی نظری، مدیر مسئول نشر فاتحان، احمد ذوعلم، مدیر آژانس ادبی دایره مینا، محمدرضا اربابی، مدیر عامل انجمن صنفی مترجمان و امیر شهریار امینیان، مدیرعامل انجمن ناشران دفاع مقدس برگزار شد. مدیرعامل انجمن مترجمان گفت: دفاع مقدس، واژۀ بومی ما به شمار میرود و ما هنوز نتوانستهایم معادل این واژه را به زبان انگلیسی بنویسیم. پس احتیاج داریم که یک سند راهبردی برای تولید محصول ارائه و ترجمه را از فیلتر بومیسازی رد کنیم.

 

30 کتاب برتر تاریخ شفاهی

به گزارش گروه حماسه و مقاومت خبرگزاری فارس در ایام گرامیداشت سالروز حماسه آزادسازی خرمشهر، مراسم رونمایی از ۳۰ عنوان کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس که در سال ۱۴۰۰ تولید و چاپ شده است با حضور امیر نبی سهرابی، جانشین بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، سردار غلامرضا علاماتی، رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس و نویسندگان آثار، صبح یکشنبه هشتم خردادماه در باغ موزۀ ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد. رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس گفت: در سال ۱۴۰۰، ۱۹۷ عنوان کتاب در حوزۀ تاریخ شفاهی تولید شد که از این تعداد ۱۱۴ عنوان کتاب آمادۀ چاپ شده و نزدیک به ۱۰۰ عنوان کتاب هم به مرحله چاپ رسیده است. وی ادامه داد: از این تعداد کتاب، ۳۰ عنوان کتاب در مرحلۀ کشوری انتخاب شدند که امروز از سه کتاب رتبههای اول تا سوم و دو کتاب شایستۀ تقدیر تجلیل خواهد شد.

  رتبۀ اول: کتاب چریکهای داور، استان آذربایجان غربی، سرهنگ جلیل وحیدی، راوی: عباس داور، تدوینگر: جلال کاویانی، کارشناس: زهرا کرمزاده

  رتبۀ دوم: کتاب هاتفان بیهیاهو (جلد ۳ و ۴)، استان فارس، سردار کوشکی جهرمی، راوی: سیدمهدی عاشوری، مصاحبه: احمدرضا ایزدی، تدوینگر: فاطمه رعیتنژاد، کارشناس: فاطمه رعیتنژاد

 رتبۀ سوم: کتاب هزار قله، کرمانشاه، سردار ناصر باباخانی (اهدا لوح تقدیر و کارت هدیه)، راوی: ملاداد رشیدی، تدوین: حمیدرضا حاتمی، کارشناس: زهرا باقری

  تقدیر: کتاب آنسوی خط، همدان، سردار مهدی ظفری، راوی: علیاصغر عزیزی، تدوین: عباس نوری، کارشناس: زهرا کریمی

  تقدیر: کتاب ابوبصیر، زنجان، سرهنگ پاسدار سید شمسالدین موسوی، راوی: خلیل ابوبصیر، تدوین: فرزاد بیات موحد، کارشناس: حمید دهقان

 

نقبی بر درسها و دستاوردهای جنگ

به نقل از ایبنا، انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس کتاب نقبی بر درسها و دستاوردهای جنگ را منتشر و وارد بازار نشر کرد. محمد درودیان، پژوهشگر، محقق و تاریخنگار جنگ با تأکید بر اینکه این کتاب ازنظر روششناختی نوعی نقد از دوران هشتسالۀ دفاع مقدس است، تصریح کرد: ساختار ذهن بنده بهگونهای است که بدون نقد نمیتوانم با موضوعی مواجه شوم. در آثار گذشتهام یکبار پرسشها را نقد کردهام و یک بار مسائل اساسی را نقد کردهام و حال در این کتاب به دنبال نقد و بررسی دستاوردهای جنگ بودم. وی بیان کرد: ما در هشت سال جنگ اهدافی داشتهایم. حال به دنبال این هستیم که آیا به این اهداف دست یافتهایم که دراینصورت عنوان «دستاورد» را بر آن میگذاریم. علاوهبراین، مواردی نیز وجود دارد که با شروع جنگ یا نمیخواستیم و یا بر ما تحمیل شد و یا حتی به دنبال انجام آنها بودیم، اما عملی نشدند؛ بنابراین، نیاز هست از این موارد هم «درس» بگیریم و از عنوان «درسها» استفاده کردیم. بنابراین، در کتاب نقبی بر درسها و دستاوردهای جنگ، گفتوگوها بر دو مفهوم درسها و دستاوردها قرار دارد که با روشی کاملاً نقادانه به نگارش درآمده است. سنجش و بررسیهای چندینباره و طرح سؤالات برای دستیابی به اهداف مدنظرم از اهم اقداماتم در طول نگارش کتاب بوده است. وی تأکید کرد: یکی از دلایلی که این کتاب را نوشتهام این است که جامعه، جنگ را صرفاً با داستان و خاطره و تاریخ و مناقشۀ ارتش و سپاه نبیند و فهم جدیدی از جنگ ایجاد شود. درودیان با بیان اینکه موضوع این کتاب مباحث تاریخی و گذشته نیست بلکه نکاتی است که میخواهیم از آن برای حال و آینده استفاده کنیم، افزود: مسئلۀ اصلی ما آینده است و هرچه که از جنگ تحمیلی بوده در زمان و مکان گذشته تحقق پیدا کرده و ما امروز گرفتار تأثیرات و پیامدهایش هستیم. همواره در نوشتهها و تحقیقاتم به دنبال نسبت تجربۀ هشتساله با آینده هستم. به این معنا که چه اقداماتی را در بررسیهای تاریخی و راهبردی از تجربۀ جنگ گذشته داشته باشیم تا آینده را براساس آن بسازیم. وی متذکر شد: در این کتاب به دنبال روایت افراد از وقایع جنگ نبودهام بلکه به دنبال این بودهام که این افراد چه نقبی بر تجربۀ گذشتهشان داشتهاند و چگونه حاضر هستند براساس آن نقب و تأمل، روایتهای پیشین را که گاهاً محل اختلاف است نقد و از آن عبور کنند. ما زمانی میتوانیم در مورد درسها و دستاوردها بحث کنیم که رویکرد نقادانه داشته باشیم و حاضر باشیم از تجربۀ گذشته و دفاع از عملکرد خود عبور کنیم.

 

داستان و آرمان

به نقل از ایبنا، سومین جلسه از ویژه برنامه «داستان و آرمان» با موضوع «ادبیات مقاومت؛ راههای رفته و نرفته» عصر روز سهشنبه 7 تیر در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، در این مراسم یوسف قوجق و کامران پارسی‌‌نژاد حضور داشتند. یوسف قوجق در ابتدای این نشست گفت: موضوع ادبیات مقاومت و دفاع مقدس بسیار مهم است و یکی از مهمترین ژانرهای ادبی در کشورمان بهشمار میرود، چرا که آثار ادبی زیادی توسط نویسندگان ما در داخل کشور خلق شده است. وی با اشاره به ویژگیهای اصلی یک اثر ادبیاتی گفت: اگر بخواهیم به جنبههای ادبیاتی یک اثر توجه کنیم باید اشاره کنم که تخیل ویژگی اصلی یک گونۀ ادبیاتی است. درست است که در ژانر ادبیات مقاومت، زیرشاخههای دیگری نظیر خاطرهنویسی، اتوبیوگرافی و ... را میتوان تعریف کرد، اما رمان، داستان و شعر از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است. همچنین، بنده معتقدم که ادبیات، شیوۀ اندیشیدن است. این نویسنده و منتقد ادبی بیان داشت: اگر بخواهم بهصورت مصداقی صحبت کنم باید بگویم که کتاب وقت جنگ، دوتارت را کوک کن، که در سال ۱۳۹۰ نوشتهام، در عین برخورداری از فضای بومی، از ویژگیهای ادبیات مقاومت نیز برخوردار است. در این کتاب، جنگ بین ترکمنهای ایران و روسهای تزاری را روایت و سعی کردم تهاجم فرهنگی یک بیگانه و مقاومت مردم ایران برای مقابله با این تهاجم را به تصویر بکشم؛ از این نظر، این اثر میتواند در ژانر ادبیات مقاومت قرار گیرد. کامران پارسینژاد در بخش دیگری از این جلسه گفت: معتقدم اگر بخواهیم به خواندن داستان مقاومت و دفاع مقدس علاقهمند شویم، باید در ابتدا ماهیت ادبیات داستانی را بدانیم. متأسفانه اشتباه رایجی وجود دارد و آن هم این است که داستان را فقط وسیلهای برای سرگرمی میدانند، درحالیکه اینگونه نیست و باید به دیگر جنبههای آن نیز توجه داشت. برای مثال، رمان روایتگر تجارب زندگی شامل شکستها و پیروزیهاست. وقتی یک رمان را میخوانید، انبوهی از تجارب زندگی را میبینید و همین موضوع باعث میشود که انسانشناس و خودشناس شوید.

 

کنگره سراسری شعر دفاع مقدس و مقاومت 

به نقل از ایبنا، دبیر علمی کنگره سراسری شعر دفاع مقدس، که این روزها فراخوان دورۀ بیستوچهارم آن اعلام شده است، از تلاش دستاندرکاران این رویداد در دورۀ اخیر برای جریانسازی و ایجاد گفتمان در فضای عمومی جامعه به واسطه این کنگره خبر داد. حجتالاسلام محمدحسین انصارینژاد در گفتوگو با خبرنگار ایبنا گفت: این کنگرهها از سه سال پیش تا الان با میزبانی استان فارس در حال برگزاری است. چون دو سال از آن در زمان کرونایی بود، مجبور بودیم اختتامیه را با محدودیت برگزار کنیم. انصارینژاد دربارۀ محورهای اصلی کنگره اینطور گفت: یکی از محورهای این کنگره شعر عمومی دفاع مقدس خواهد بود که گسترهای بسیار وسیع دارد. شعرهای اجتماعی و عاشقانه دفاع مقدس را نیز شامل میشود. آثار مرتبط با مدافعان سلامت نیز در همین بخش بررسی میشوند. محور دوم کنگره شامل آثار مرتبط با مقاومت و حوزۀ بینالملل است. مدافعان حرم و جبهۀ مقاومت و آثار این چنین در این بخش بررسی میشوند. محور سوم این کنگره شامل آثاری میشود که دربرگیرندۀ مضامین عاشورایی است. یکی دیگر از محورهای این کنگره شامل شعر دفاع مقدس و جنگ نرم است و آثاری که با این رویکرد تولید شده باشند در این بخش ارزیابی میشوند. محور بعدی هم شامل شعر دفاع مقدس و کودک و نوجوان است. آخرین محوری که در این کنگره مدنظر قرار گرفته است شامل شعر دفاع مقدس و نقش زنان است.

 

افق قاف

به نقل از ایبنا، نخستین و جامعترین تذکره شاعران پایداری استان گیلان با عنوان افق قاف با نگارش و تدوین اسماعیل محمدپور منتشر شد. این کتاب 1017 صفحهای به همت انتشارات رج و با حمایت اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس گیلان منتشر شده است. مؤلف این کتاب در گفتوگو با خبرنگار ما دربارۀ این کتاب گفت: «افق قاف» شامل زندگی و شعر 135 شاعر گیلانی است، که طیف وسیعی از شاعران شعر پایداری، از ابتدای انقلاب تا به امروز را در خود جای میدهد. برخی از این شاعران فوت کردهاند و برخی دیگر همچنان در قید حیات هستند. به همین دلیل، به نظر میرسد «افق قاف» تقریباً تمام شاعران گیلانی شعر پایداری را دربرمیگیرد و شاید فقط تعداد اندکی از شاعرانی که شعری در حوزۀ شعر پایداری سرودهاند از این تذکره جا مانده باشند. در نگارش این تذکره کاری به سلایق شخصی یا رویکردهای سیاسی افراد نداشتیم و تلاش شد تا همه گیلانیهایی که روزگاری انگیزه سرودن برای جنگ و میهن و ارزشهای انقلابی در دل و جانشان شعلهور بود، شعرشان در این کتاب جای داده شود.

 

نمایشگاه بینالمللی کتاب مسکو

به نقل از ایبنا، بهناز ضرابیزاده و حمید حسام، که به تازگی از نمایشگاه بین المللی کتاب مسکو بازگشتهاند، از علاقمندی جوانان روسی به کتابهای ادبیات پایداری و دفاع مقدس و آشنایی مخاطبان روس با آثار و نویسندگان شاخص حوزۀ فرهنگ مقاومت گفتند. برپایی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی مسکو و حضور مسئولانی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانه کتاب و ادبیات ایران و همچنین حمید حسام و بهناز ضرابیزاده از نویسندگان حوزۀ فرهنگ مقاومت یکی از مهمترین اخبار حوزۀ کتاب در روزهای گذشته بود. این نمایشگاه از 11 شهریور امسال آغاز به کار کرد و بعد از مدت چهار روز در 14 شهریور به اتمام رسید. در این نمایشگاه آثار 300 انتشارات ایرانی در نمایشگاه مسکو در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار گرفت. رونمایی از تقریظ رهبری بر کتاب مهاجر سرزمین آفتاب به قلم حمید حسام (برگرفته از زندگی مرحوم کونیکو یامامورا (سبا بابایی)) و برگزاری نشستی با حضور نویسنده این کتاب و بهناز ضرابیزاده دربارۀ ادبیات جنگ ازجمله رویدادهای مهمی بود که در نمایشگاه بینالمللی مسکو رقم خورد.

 

اهل فن به شبهات دفاع مقدس پاسخ دهند

سومین آئین تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس صبح روز سیام شهریور در حضور رهبر معظم انقلاب برگزار شد. در این مراسم که از یک میلیون پیشکسوت حوزۀ دفاع مقدس تجلیل شد، برخی از حاضران ازجمله فرماندهان، رزمندگان، جانبازان، پزشکان دوران جنگ، فیلمسازان عرصۀ دفاع مقدس و فعالان فرهنگی و نویسندگان در حسینیه امام خمینی (ره) حاضر شدند و پیشکسوتان دفاع مقدس در کلانشهرها و شهرستانها نیز ازطریق ویدئو کنفرانس (ارتباط مجازی) با حسینیه امام خمینی (ره) ارتباط داشتند و سخنان آیتالله خامنهای را به صورت زنده شنیدند. در شهر تهران نیز سالن خلیج فارس موزۀ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس میزبان تعدادی از پیشکسوتان دفاع مقدس پایتخت بود. رهبر معظم انقلاب در فرازهایی از این سخنرانی ضمن با اهمیت برشمردن دفاع مقدس و زنده نگاه داشتن یاد آن برای امروز و فردای کشور، در بخشی از مراسم به اهمیت روایت درست از جنگ تأکید کردند و فرمودند: فعالیتها در این حوزه خوب است اما آنچه دربارۀ روایتها تاکنون اتفاق افتاده مربوط به زیرساختهاست. این موارد برای فعالیت فرهنگی، سیاسی، تاریخی قابل استفاده است اما باید خروجی کارها قابل ملاحظه باشند. ایشان خطاب به حاضران بهویژه دستاندرکاران فرهنگی فرمودند: وقتی احساس رضایت کنید که یک نوجوان دبیرستانی یا جوان دانشگاهی نیز به دفاع مقدس به همان چشمی نگاه کند که شما پیشکسوتان و فعالان این حوزه به آن مینگرید. آیتالله خامنهای در ادامه تأکید کردند: اگر این مورد شد، آن وقت موفقیت در آینده و در میدانهای گوناگون حتمی است. البته تاکنون هم تأثیر روایتهای درست را دیدهایم. به عنوان مثال مدافعان حرم نمونهای از جوانانی بودند که سالها بعد از جنگ به دنیا آمدند و مجاهدت کردند. ایشان در فراز پایانی سخنرانی خود افزودند: در مسئله روایتگری، دشمن سعی میکند نقطه مقابل حقیقت را بگوید. اگر حضیض بود آن را بزرگ میکند. دشمن مایل است کار تبلیغی و رسانهای را با شدت انجام دهد. سعی میکند هیبت و شوکت استکبار را به رخ جوانان بکشد و فیض ناشی از دفاع مقدس را پنهان کند. رهبر معظم انقلاب از دستاندرکاران حوزۀ دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت خواستند پاسخ روایتهای مخدوش از دفاع مقدس داده شود و خاطر نشان کردند: دشمنان تلاش میکنند به دفاع مقدس و انقلاب ضربه بزنند. در این خصوص صهیونیستها سعی میکنند فیلمهایی بسازند و نقاط تاریک انقلاب را نشان بدهند که در این خصوص لازم است اهل فن پاسخ دهند.

 

جشنواره جهانی شعر مقاومت

به نقل از تسنیم، نخستین جشنواره جهانی شعر مقاومت کرمان در سه حوزۀ شعر فارسی، عربی و انگلیسی کار خود را آغاز کرد. اختتامیه این جشنواره در آبانماه برگزار میشود. مجتبی احمدی، شاعر و دبیر جشنواره شعر مقاومت کرمان، در این نشست گفت: از اواخر سال گذشته برای برگزاری این جشنواره برنامهریزی صورت گرفت و فراخوان آن در سوم خردادماه، همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر، هم در سطح ملی و هم بینالمللی منتشر شد و تا 20 مردادماه جاری مهلت ارسال آثار وجود دارد؛ البته با توجه به گسترۀ جشنواره، پیشبینی تمدید نیز شده است و امیدواریم این رویداد با استقبال بیسابقهای روبهرو شود. دبیر جشنوارۀ جهانی شعر «مقاومت کرمان» همچنین به بیان محورهای برگزاری این رویداد که پیش از این در فراخوان آن اعلام شده، پرداخت و یادآور شد: مفهوم مقاومت مفهومی عمیق و فراگیر است و این مفهوم فرامرزی است؛ ازاینرو در این جشنواره میزبان شاعران کشورهای پارسیسرا، عربزبان و انگلیسیزبان هستیم و امیدواریم در دورههای آتی میزبان شاعران ملتهای اسپانیاییزبان و فرانسهزبان نیز باشیم. احمدی از برگزاری مراسم پایانی جشنوارۀ جهانی شعر «مقاومت» در هفتۀ آخر آبانماه سال جاری خبر داد و افزود: فاصلۀ بین پایان مهلت ارسال آثار تا برگزاری مراسم به دلیل تدارک حضور مهمانان خارجی است. به گفته احمدی؛ در این رویداد که سه شب در کرمان برگزار خواهد شد، میزبان شاعران و مردم خواهیم بود و همزمان با برگزاری جشنواره سه کتاب شعر منتخب جشنواره به زبان انگلیسی، فارسی و عربی منتشر خواهد شد.